Ο Σπύρος δεν αποτελούσε εξαίρεση. Κάθε άλλο. Οι τρικυμίες κι οι αέρηδες ήταν συχνό φαινόμενο στην πολιτική του σταδιοδρομία, για να μην πω ότι ήταν πάντα μαζί του, τον συνόδευαν από τότε που πρωτομπήκε στον πολιτικό βίο. Και η πολιτική ήτανε βίος και βίωμα, ήτανε η ίδια η ζωή του, από τα εφηβικά του χρόνια, μέχρι την τελευταία του πνοή. Τον θυμάμαι έφηβο να στέκεται εκεί στα σκαλιά της εσωτερικής αυλής τού τότε Ελληνικού Γυμνασίου Λεμεσού. Ήτανε τότε εκταίος και μιλούσε σε όλους τους μαθητές. Και ακούγαμε με θαυμασμό. Και χειροκροτούσαμε και ζητωκραυγάζαμε μαζί του. Τότε, που ήμασταν μια αποικία της Αγγλίας, και μιλούσε ο Σπύρος για το ενωτικό δημοψήφισμα.
Από τα εφηβικά του χρόνια, λοιπόν, ήτανε πάντα παρών ο Σπύρος στο πολιτικό γίγνεσθαι αυτού του τόπου. Οι γενιές που θάρθουν μπορεί να του βρούνε λάθη. Μπορεί να του βρούνε παραλείψεις ή άστοχες ενέργειες. Ποιος πολιτικός δεν βαρύνεται με λάθη; Και ποιος πολιτικός δεν ένιωσε κάποτε την πίκρα από το λαό του; Όμως εκείνο που δεν μπορεί κανείς να του αρνηθεί είναι ότι ήταν πάντοτε παρών! Δεν απουσίασε ποτέ από κανένα γεγονός, από καμιά στιγμή της πορείας των τελευταίων πενήντα χρόνων αυτού του τόπου. Κι όταν άλλοι κουράστηκαν ή σώπασαν ή συμβιβάστηκαν, ή αποφάσισαν να συμβιβαστούν, ο Σπύρος δεν είπε κουράστηκα, δε σώπασε, δε συμβιβάστηκε, δε λιποτάκτησε, δεν απουσίασε. Και πλήρωσε, πολλές φορές, βαρύ τίμημα γι αυτή τη στάση του.
Κι άλλες φορές, από αυτήν εδώ τη στήλη, θυμηθήκαμε τον Θουκυδίδη και τον ορισμό του σωστού πολιτικού ανδρός, όπως τον διασώζει με το στόμα του μεγάλου Περικλή. Ήταν ο τελευταίος λόγος τού ηγέτη της Αθηναϊκής Πολιτείας. Οι Αθηναίοι απελπισμένοι από τις κακουχίες του πολέμου που μόλις είχε αρχίσει, και κυρίως από το φοβερό λοιμό που έπνιξε την πόλη και θέριζε τον πληθυσμό, τα βάλανε με το Περικλή, ότι ήταν αίτιος για όλα τα δεινά τους, τον κατεβάσανε από το αξίωμά του και του βάλανε και πρόστιμο. Μιλώντας λοιπόν στους οργισμένους Αθηναίους ο ηγέτης που για δεκαπέντε χρόνια τον σήκωναν στα χέρια και τώρα τον λιθοβολούσαν, τους είπε πολλά, κατά τη γνώμη μου κάποια από αυτά πιο σημαντικά από ότι στον Επιτάφιό του. Κι ανάμεσα στα άλλα έδωσε και τον ορισμό τού σωστού ή του ιδανικού πολιτικού. « Γνώναι τα δέοντα και ερμηνεύσαι ταύτα, φιλόπολις και χρημάτων κρείσσων». Να ξέρει τα δέοντα, τι πρέπει να γίνει, και να μπορεί να τα εξηγήσει και να πείσει για τη γνώμη του, να αγαπά τη χώρα του, και είναι ανώτερος χρημάτων, να είναι αδέκαστος.
Είναι δύσκολο να βρούμε μέσα στην ιστορία τον ιδανικό πολιτικό. Είναι αυτό ιδιαίτερα δύσκολο στους καιρούς μας. Και είναι ευδαιμονία για τον τόπο εκείνο όπου οι πολιτικοί του πλησιάζουν όσο το δυνατό πιο πολύ τον ιδανικό πολιτικό ή δεν παρεκκλίνουν πολύ από αυτόν. Είναι νωρίς ακόμα να κρίνουμε τον πολιτικό Σπύρο Κυπριανού με το μέτρο αυτό. Υπάρχει η συναισθηματική φόρτιση που εμποδίζει την αντικειμενική κρίση.
Όμως αν πρέπει σήμερα να δώσει κανείς ένα, έστω πρόωρο, χαρακτηρισμό της πολυτάραχης πολιτικής σταδιοδρομίας του, της σύμφυτης με την πολυτάραχη εποχή που έζησε, αυτά τα επιγραμματικά λόγια ταιριάζουν: Ο πάντοτε αγωνιζόμενος, ο ουδέποτε λιποτακτήσας, ο πάντοτε παρών.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2002
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου