Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΚΩΣΤΗΣ ΚΟΛΩΤΑΣ Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ





Σάββατο 8 Μαΐου 2010

Εκπομή "Καλό μεσημέρι" από το Κανάλι 6 - Δευτέρα 9.Φεβρουαρίου.1998

Καλώς σας βρήκα και καλώς ευρέθημαν αγαπητοί μου ακροατές.
Επιστρέφω από ένα ταξίδι. Και κάθε ταξίδι μου μας κάνει ίσως πιο σοφούς. Παλιότερα θαύμαζαν έναν πολυταξιδεμένο άνθρωπο. Άλλωστε και είναι αιώνιο πρότυπο του μακρινού πρόγονού μας του Οδυσσέα που το μακροχρόνιο ταξίδι του έδωσε την ευκαιρία να μάθει πολλά. Ήδη από τους πρώτους στίχους της Οδύσσειας ο ΄Όμηρος δεν παραλείπει να μας τονίσει πως στις περιπλανήσεις του ο Οδυσσέας “πολλών ανθρώπων είδεν άστεα και νόον έγνω….” . Είδε τις πόλεις πολλών ανθρώπων και γνώρισε τον τρόπο που σκέφτονται…..
Κι ο νεώτερός μας ποιητής ο Κωνσταντίνος Καβάφης σε ένα από τα πιο γνωστά του ποιήματα, την Ιθάκη, μιλά για τις εμπειρίες, τις γνώσεις, τη σοφία που χαρίζει ένα ταξίδι. Μάλιστα θεωρεί τις εμπειρίες και τη σοφία από το ταξίδι, πιο σημαντικές από τον ίδιο τον προορισμό…..
“Να μάθεις και να μάθεις…….” Μας συμβουλεύει ο Καβάφης.
Και τελειώνοντας μας τονίζει και πάλι “…..έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τί σημαίνουν…..”
Έτσι λοιπόν, ο καβάφης συμβουλεύει το καθένα μας όταν βγει για ένα ταξίδι…. “ Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος……..”
Έτσι λοιπόν, ήταν κάπως μακρύς κι ο δρόμος του ομιλούντος. Όμως τέλειωσε. Και ξαναρχίζουμε πάλι και όπως είπα και στη αρχή, καλώς ευρέθημαν……. ( Τ ρ α γ ο ύ δ ι)
Μίλησα λοιπόν για γνώσεις και σοφία από κάθε ταξίδι. Βέβαια αυτό ίσχυε περισσότερο σε παλαιότερες εποχής, που η γνώση ήτανε δύσκολη και προνόμιο,των ολίγων. Τα μέσα για μάθηση ήταν περιορισμένα. Κ ι ένα ταξίδι ήταν από τα πιο δύσκολα μέσα, και προνόμιο όσων είχανε τα χρήματα και το χρόνο για ένα ταξίδι. Σήμερα και τα ταξίδια είναι πιο εύκολα, αλλά και η γνώση είναι δυνατή και χωρίς ταξίδι. Οι εφημερίδες, τα περιοδικά, τα βιβλία και βέβαια η πανταχού παρούσα τηλεόραση, μας πάνε παντού, και εκεί ακόμα που ένα ταξίδι είναι αδύνατο.
Όμως και πάλι σε ένα ταξίδι έχεις να μάθεις. Κι αν δεν αποκτήσεις σοφία όπως την εννοούσαν οι παλαιότεροι, σίγουρα θα γνωρίσεις ίσως ένα άνθρωπο, ένα χαρακτήρα, μια στάση ζωής.
Δυο τέτοιες γνωριμίες είχα στο ταξίδι μου και θα τις μοιραστώ μαζί σας.
Η μια ήταν ένας Γερμανός καθηγητής του πανεπιστημίου της Φραγκφούρτης. Διδάσκει εθνολογία. Κι ασχολείται και με τον Όμηρο και συγκεκριμένα την Ιλιάδα μας, που την ακούμε από αυτή την εκπομπή τον τελευταίο καιρό. Είναι 57 χρονών και πάσχει από καρκίνο. Ζήτησε να με γνωρίσει. Πήγα και τον συνάντησα και μιλούσαμε για πάνω από τρεις ώρες. Και μιλούσαμε για την Ιλιάδα και για τον Ευριπίδη. Και θαύμασα όχι τις γνώσεις του σ΄αυτά τα θέματα, αλλά την αγάπη του, το μεράκι του τον θαυμασμό του για τον Όμηρο.
Και εκείνο που με συγκλόνισε, κι είναι αυτή η στάση ζωής που γνώρισα κι είμαι ευτυχής που τη γνώρισα, είναι αυτό που μου είπε.
“ Η ζωή που μου απόμεινε είναι λίγη. Όμως δεν έχω παράπονο. Έκανα ότι ήθελα στη ζωή μου, θα μπορούσα να κάνω ακόμα περισσότερα. Το μόνο που θέλω τώρα είναι να ζήσω ακόμα λίγο, για να τελειώσω ένα βιβλίο μου για την Ιλιάδα και συγκεκριμένα για τον Αχιλλέα……”
Τελειώνοντας την μακρά, γόνιμη, όμορφη συνομιλία μας κι αποχαιρετώντας τον καινούριο μου φίλο, μου είπε πως με θεωρεί ευτυχισμένο περισσότερο από αυτόν. Όχι γιατί εγώ δεν είχα το πρόβλημα που αυτός είχε. Αλλά γιατί εκείνος δεν ήξερε αρκετά αρχαία Ελληνικά για να διαβάσει τον Όμηρο και τον Ευριπίδη από το πρωτότυπο…..(Τ ρ α γ ο ύ δ ι)
Η άλλη γνωριμία μου ήταν ένας Πόντιος, σε ένα χωριό, στα σύνορα Γερμανίας και Ολλανδίας. Λέγεται Πολύβιος και έχει ταβέρνα που την ονομάζει “Ταβέρνα ο Πολύβιος”.
Ωραίος άνθρωπος. Πρώτα-πρώτα έχει τα καλύτερα ελληνικά κρασιά. Ύστερα είχε τους καλύτερους Ελληνικούς μεζέδες. Κι ήταν περήφανος και για τα δυό. Ύστερα γιατί είχε τρεις λεβέντες γιούς, που ενώ γεννηθήκανε στη Γερμανία, μιλάνε άριστα Ελληνικά, και κάθε καλοκαίρι κάνουν διακοπές στην Ελλάδα ή την Κύπρο!
Κατάγεται από τον Τραπεζούντα, τις αρχέγονες ρίζες των Ποντίων. Γνωρίζει την Κύπρο και την αγαπάει πραγματικά. Απόδειξη πάντα στους μεζέδες του έχει Κυπριακό χαλλούμι κι όπως είπα και πριν και ο ίδιος και τα παιδιά του έρχονται συχνά για διακοπές στην Κύπρο.
Μιλούσε ασταμάτητα για τον Πόντο, για τις ιστορίες που του έλεγε ο πατέρας του κι η μάνα του για τον Ελληνισμό που ξεκληρίστηκε τότε από τους Τούρκους. Μιλούσε για την σημερινή μοίρα της Κύπρου και πράγματι βουρκώνανε τα μάτια του….
Και μας τραγούδησε, εκεί, σε ένα χωριό στα σύνορα Γερμανίας και Ολλανδίας, τραγούδια της χαμένης πατρίδας του. Και ρεμπέτικα για τη δεύτερη πατρίδα του, τη Θεσσαλονίκη.
Δυο γνωριμίες λοιπόν, αγαπητοί μου ακροατές τελείως διαφορετικές. Ο ένας σοφός Γερμανός καθηγητής κι ο άλλος ένας Πόντιος πρόσφυγας, ένας Έλληνας της διασποράς. Ο ένας θαυμαστής του Ομήρου. Ο άλλος απόγονός του. ΄Ο ένας Οδυσσέας του πνεύματος, ο άλλος Οδυσσέας της ζωής.
Ευλογημένη η ώρα που τους γνώρισα…( Τ ρ α γ ο ύ δ ι)
«Δεν θα μας πει τίποτα για τις εκλογές, δάσκαλε;» Με ρώτησε φίλος ακροατής.
Τί να πω, φίλε ακροατή. Όλα τα έχουν πει. Και είπαμε να αφήσουμε αυτή την εκπομπή μακριά από την προεκλογική βαβούρα. Έτσι μια μικρή όαση. Και μια ευτυχία της απουσία μου είναι ότι γλίτωσα από την αμετροέπεια των πολιτικών μας και των επιτελών τους.
Το είπα και άλλοτε. Εκλογές είναι. Μεσογειακός λαός είμαστε. Ρωμιοί είμαστε. Είναι λοιπόν αναμενόμενο φαινόμενο το πάθος κι ο φανατισμός και οι κάποιες παρεκτροπές στην προεκλογική εκστρατεία. Όμως κάπως το παρακάναμε αυτή τη φορά.
Αλλά αν θέλετε κάποιο σχόλιο για τις εκλογές, είναι ότι ο λαός μας φάνηκε καλύτερος, ίσως πιο ώριμος, σίγουρα πιο ψύχραιμος από τους ηγέτες του. Δεν εννοώ στο τί ψήφισε, αν και σε αυτό έδωσε δείγματα ωριμότητας. Και στον τρόπο συμπεριφοράς του σε όλη την προεκλογική εκστρατεία αλλά και τη χθεσινή μέρα της ψηφοφορίας. Χωρίς αχρείαστο φανατισμό, με υποδειγματική τάξη και ωριμότητα. Ευχόμαστε οι πολιτικοί μας ηγέτες να πήραν κάποιο μάθημα από αυτή τη συμπεριφορά του λαού. Μια τέτοια συμπεριφορά θέλει ανάλογη συμπεριφορά από τους ηγέτες του.
Ο νοών, νοείτω. Ή στα Κυπριακά: Όποιος έσιει νούν ας καταλάβει……(Τ ρ α γ ο ύ δ ι)
Ποίημα.
Δεν βρίσκω καταλληλότερο ποίημα για σήμερα από το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη:
Ας φρόντιζαν
Κατήντησα σχεδόν ανέστιος και πένης.
Aυτή η μοιραία πόλις, η Αντιόχεια
όλα τα χρήματά μου τάφαγε:
αυτή η μοιραία με τον δαπανηρό της βίο.
Aλλά είμαι νέος και με υγείαν αρίστην.
Κάτοχος της ελληνικής θαυμάσιος
(ξέρω και παραξέρω Aριστοτέλη, Πλάτωνα•
τι ρήτορας, τι ποιητάς, τι ό,τι κι αν πεις).
Aπό στρατιωτικά έχω μιαν ιδέα,
κ’ έχω φιλίες με αρχηγούς των μισθοφόρων.
Είμαι μπασμένος κάμποσο και στα διοικητικά.
Στην Αλεξάνδρεια έμεινα έξι μήνες, πέρσι•
κάπως γνωρίζω (κ’ είναι τούτο χρήσιμον) τα εκεί:
του Κακεργέτη βλέψεις, και παλιανθρωπιές, και τα λοιπά.
Όθεν φρονώ πως είμαι στα γεμάτα
ενδεδειγμένος για να υπηρετήσω αυτήν την χώρα,
την προσφιλή πατρίδα μου Συρία.
Σ’ ό,τι δουλειά με βάλουν θα πασχίσω
να είμαι στην χώρα ωφέλιμος. Aυτή είν’ η πρόθεσίς μου.
Aν πάλι μ’ εμποδίσουνε με τα συστήματά τους—
τους ξέρουμε τους προκομένους: να τα λέμε τώρα;
αν μ’ εμποδίσουνε, τι φταίω εγώ.
Θ’ απευθυνθώ προς τον Ζαβίνα πρώτα,
κι αν ο μωρός αυτός δεν μ’ εκτιμήσει,
θα πάγω στον αντίπαλό του, τον Γρυπό.
Κι αν ο ηλίθιος κι αυτός δεν με προσλάβει,
πηγαίνω παρευθύς στον Υρκανό.
Θα με θελήσει πάντως ένας απ’ τους τρεις.
Κ’ είν’ η συνείδησίς μου ήσυχη
για το αψήφιστο της εκλογής.
Βλάπτουν κ’ οι τρεις τους την Συρία το ίδιο.
Aλλά, κατεστραμένος άνθρωπος, τι φταίω εγώ.
Ζητώ ο ταλαίπωρος να μπαλωθώ.
Aς φρόντιζαν οι κραταιοί θεοί
να δημιουργήσουν έναν τέταρτο καλό.
Μετά χαράς θα πήγαινα μ’ αυτόν

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου